Kerncijfers over de Brusselse economie

Kerncijfers over de Brusselse economie

Het Panorama van de Brusselse economie, een studie uitgevoerd door 1819 en impulse.brussels, verzamelt een schat aan informatie over de bevolking, de arbeidsmarkt, de economische activiteiten en het ondernemerschap in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest...

Vertraging van de groei van de Brusselse bevolking

Op 10 jaar tijd is de Brusselse bevolking met 16% gegroeid. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telt nu 172.800 inwoners meer dan in 2007. Die groei is de laatste jaren echter verminderd: tussen 2007 en 2012 steeg het aantal inwoners met 10%, maar tussen 2012 en 2017 bedroeg de groei 5%. Op 1 januari van dit jaar bestond de Brusselse bevolking uit 1.191.604 inwoners.

bevolking BHG 2017

Meer dan de helft van de Brusselse bevolking (58%) woont in de 6 dichtstbevolkte steden/gemeenten van het Gewest: Brussel (176.545 inw.), Schaarbeek (133.042 inw.), Anderlecht (118.241 inw.), Sint-Jans-Molenbeek (96.629 inw.), Elsene (86.244 inw.) en Ukkel (82.307 inw.). De 13 andere gemeenten tellen tussen 21.609 en 55.746 inwoners, ofwel naargelang van de gemeente 2 tot 5% van de inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Het profiel van de inwoners van Brussel verschilt van het bevolkingsprofiel van de twee andere Belgische gewesten: 35% van de inwoners hebben een buitenlandse nationaliteit, terwijl dat aantal in het Vlaams en Waals Gewest 8 tot 10% bedraagt. Brusselaars hebben ook vaker een buitenlandse herkomst: op basis van gegevens van 2012 zijn 7 Brusselaars op 10 van buitenlandse herkomst. In Wallonië zijn 3 tot 4 op de 10 inwoners van buitenlandse herkomst, en in het Vlaams Gewest 2 tot 3 op 10. Brusselaars zijn verhoudingsgewijs ook jonger: 64% van de inwoners van Brussel is minder dan 45 jaar oud, maar in het Vlaams en Waals Gewest is dat cijfer respectievelijk 52 en 55%.

Dalende werkloosheidscijfers

Het aantal werkloze werkzoekenden (WW) in Brussel heeft weer hetzelfde niveau bereikt als voor de economische en financiële crisis: in 2016 waren er 97.820 WW, bijna evenveel als 10 jaar voorheen (97.099), terwijl in 2014 het gemiddelde aantal WW nog opliep tot 110.336! De daling van het aantal werkloze werkzoekenden is begonnen in 2015 (-6%), en de trend heeft zich doorgezet in 2016 (-5%). Die vermindering betreft WW van minder dan 25 jaar oud, en WW van 25 tot 49 jaar oud (-29% en -11% de laatste 5 jaar). Oudere WW (50 jaar en ouder) zijn talrijker in 2016 dan 5 jaar geleden (+16%). Een groot aandeel van de WW zijn langdurig werkzoekenden: 48% is minstens al 2 jaar werkloos en bijna een kwart heeft al minstens 5 jaar geen werk (24%).

Die daling van het aantal WW heeft geleid tot een daling van de werkloosheidsgraad (IAO) sinds 2014. Daarmee is het aandeel van werkzoekende Brusselaars in de actieve bevolking gestegen van 19,3% in 2013 tot 16,9% in 2016. Dat percentage is relatief hoger dan in de andere gewesten, meer bepaald 10,6% voor het Waals Gewest en 4,9% voor het Vlaams Gewest. Bovendien zijn er grote verschillen naargelang van het opleidingsniveau: de werkloosheidsgraad gaat van 31% voor laagopgeleide Brusselaars (< SBSO) tot 20% voor houders van een studiebewijs secundair onderwijs (SBSO) en 8,5% voor houders van een studiebewijs van het hoger onderwijs. De Brusselse bevolking van 15 tot 24 jaar is het kwetsbaarst met een werkloosheidsgraad van 36%.

Toename van het aantal jobs in Brussel

15% van de Belgische werkers is gevestigd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Op 5 jaar tijd is het aantal tewerkgestelde personen in het Brussels Gewest gestegen met 2,5%, een cijfer dat aansluit bij het Belgische gemiddelde (+2,8%). Het aantal jobs met een zelfstandigenstatuut is echter 14x sneller gestegen dan het aantal jobs in loondienst in Brussel. De twee sectoren waar die sterke groei van zelfstandigen te merken is, zijn enerzijds de sector van juridische en boekhoudkundige activiteiten, maatschappelijke zetels en beheerraden, activiteiten voor architectuur en engineering, en activiteiten voor technische controle en analyse (+17% in 5 jaar), en anderzijds de bouwsector (+ 64%). Achter dat laatste cijfer gaat echter een groot aantal valse zelfstandigen schuil. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kent overigens een relatief groter aandeel van zelfstandigen in deze sector dan de andere gewesten. In Brussel is 36% van de tewerkgestelden in de bouwsector zelfstandige in hoofdberoep, tegenover 23 tot 25% in de andere gewesten. Frauduleus gebruik van het statuut lijkt meer voor te komen in Brussel dan in het Waals of Vlaams Gewest.

Ook al is het totale aantal personen met een werknemers- of zelfstandigenstatuut toegenomen tussen 2010 en 2015, toch varieert de ontwikkeling sterk naargelang van de sector. Drie sectoren onderscheiden zich door hun aanzienlijke bijdrage aan de jobcreatie binnen de sectoren waar het aantal werkers is toegenomen over de betreffende periode: activiteiten voor administratieve en ondersteunende diensten, juridische en boekhoudkundige activiteiten, en activiteiten voor beheer, architectuur en onderwijs. Het groeipercentage van de werkgelegenheid in die 3 sectoren schommelt tussen 13 en 18% in 5 jaar, en hun aandeel voor jobcreatie bedraagt 21-24% naargelang van de sector.

Voor wat betreft de sectoren waar het aantal werkers gedaald is tussen 2010 en 2015, vertegenwoordigden de sector voor verkoop en reparatie van auto's en motorfietsen (-9,5% jobs op 5 jaar) en de sector voor financiën en verzekeringen (-7,8%) samen 59% van het jobverlies in de sectoren die een daling kenden.

verdeling jobs BHG

België kent een relatief zwakke ondernemersdynamiek

België stond in 2015 in de onderste regionen gerangschikt op vlak van ondernemerschap, meer bepaald op de 18de plaats binnen de EU (25 landen) met 6,2% voor ondernemersactiviteit. Duitsland en Frankrijk doen het nog slechter (met respectievelijk 4,7% en 5,3%), terwijl het Verenigd Koninkrijk en Nederland beter presteerden dan België (respectievelijk 6,9% en 7,2%). De statistieken van Eurostat voor het aantal nieuwe ondernemingen zijn evenmin opbeurend: in 2012, 2013 en 2014 had België het laagste percentage voor nieuwe handelszaken in de EU (6,2% ten opzichte van gemiddeld 10,9% voor de EU in 2014).

Brussel kent wel een iets hoger percentage voor de oprichting van btw-plichtige ondernemingen dan de andere gewesten, namelijk 12,9% ten opzichte van 10,5% in de andere gewesten in 2016. Die cijfers moeten bekeken worden vanuit het perspectief van de Brusselse economische structuur die eerder gericht is op dienstverlenende activiteiten: 83% van de btw-plichtige ondernemingen zijn actief in de tertiaire sector (tegenover 75% voor België), en 91% van de BTW wordt geproduceerd door dienstverlenende activiteiten in Brussel (73 tot 76% het VG en het WG).

Dit artikel stelt slechts een deel voor van de informatie die uitgelicht wordt in het Panorama van de Brusselse economie (enkel beschikbaar in het Frans). Dat document bevat tal van schema's, grafieken en tabellen die de Brusselse economie belichten vanuit elke hoek. Het voorziet wel 84 slides met tal van andere indicatoren, meer bepaald de economische indicatoren van het Gewest (BBP, uitgaven voor R&D, import/export …), de doelstellingen en indicatoren voor Europe 2020, de indicatoren voor welzijn in het BHG, statistieken over faillissementen, de overlevingsgraad, immigratie en emigratie van ondernemingen of de evolutie van de werkgelegenheid per activiteitensector over een periode van 10 jaar.

Bron: Panorama van de Brusselse economie, 1819-impulse.brussels, alle bestaande rechten voorbehouden.

Blijf up-to-date

Het ondernemerslandschap staat niet stil. Wil je niets missen? Sluit je aan bij 25.000 abonnees en ontvang elke twee weken gratis leerrijke inhoudsartikels, concrete tips, boeiende ondernemersportretten, actuele nieuwtjes en een overzicht van nuttige workshops en netwerkactiviteiten in Brussel in je mailbox.