Innovatie is cruciaal voor de economische groei van een gewest en steunt met name op de kennis die de bedrijven uitwisselen met andere actoren. Het Cahier van het BISA n°8 werpt een licht op de kennisstromen bij Brusselse innovatieve bedrijven om hun beheer van innovatie beter te kunnen verstaan.
Het lopende Gewestelijk Innovatieplan (GIP) van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 2016-2020 hernieuwt zijn intentie om 3 % van het regionale bruto binnenlands product (BBP) te besteden aan uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling (O&O). Het GIP beoogt het ondersteunen en verder uitbouwen van het innovatie ecosysteem en stelt als doel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een innovatiehoofdstad te maken.
Innovatie speelt een sleutelrol in de ontwikkeling van een regio. In een kennisintensieve regio is innovatie nauw verbonden met kennisstromen. Inzichten in deze kennisstromen in het Brussels innovatiesysteem zijn tot op heden echter beperkt. Deze studie biedt daarom nieuwe inzichten in kennisstromen van de Brusselse technologisch innovatieve bedrijven in termen van :
- openheid van hun innovatiestrategie;
- het gebruik van een brede waaier aan informatiebronnen voor innovatie;
- het type en de geografische locatie van samenwerkingspartners bij innovatie
De doelpopulatie van de studie bestaat uit private ondernemingen met tien of meer werknemers, actief in de verwerkende nijverheid en de zakelijke dienstensector. Het verschil tussen deze twee sectoren ligt in het natuur van de activiteiten dat ze indienen: Diensten zijn minder kennisintensief dan sommige activiteiten in de verwerkende nijverheid. Ten slotte heeft deze studie de bedrijven op basis van hun geografische ligging vergeleken. De klemtoon van het werk ligt op "Brussel", waarbij een vergelijking wordt gemaakt::
- tussen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de overige gewesten;
- tussen de Brusselse agglomeratie, die het Hoofdstedelijk Gewest uitbreidt met zijn hinterland, en het aggregaat van de vier andere grote agglomeraties in België (Antwerpen,Gent, Charleroi, en Luik);
- tussen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Brusselse hinterland.
Hieronder de voornaamste resultaten van de studie:
Nota: de lezer dient wel rekening te houden met het gegeven dat de geciteerde resultaten gebruik maken van de gegevens daterend van 2010-2012, recentere ontwikkelingen in innovatie mogelijk andere resultaten kunnen teweeg brengen
- Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest blijkt een aantrekkelijke vestigingsplaats voor grootschalige innovatieve bedrijven en vooral voor die tot de informatie-intensieve sector behoren. Deze laten zich immers eenvoudig in het stedelijk weefsel integreren. De aanwezigheid van bedrijven in de informatie-intensieve sector spoort ook met de opname van ICT als één van de speerpunten van het Gewestelijk Innovatieplan
- De Brusselse innovatieve bedrijven, en met name de KMO's, zijn meer geneigd om hun innovatiestratiegie te baseren op de aankoop van ontwikkelde ideeën door derden (eventueel om deze aan te passe). Deze relatieve openheid van innovatiestrategie in vergelijking met andere gewesten (en ook grote agglomeraties), kan duiden op de aanwezigheid van een grotere absorptiecapaciteit waardoor bedrijven er beter in staat zijn om externe kennis gunstig te assimileren met de intern aanwezige kennis.
- Ondanks een sterke aanwezigheid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van kenniscentra, zoals universiteiten en (semi-)publieke onderzoekscentra en universitaire ziekenhuizen van topniveau, fungeren deze centra eerder matig in termen van aandragers van informatie voor innovatie. Deze zwakte geldt eveneens wanneer deze publieke kenniscentra op zouden kunnen treden als samenwerkingspartners om bedrijfsideeën succesvol om te zetten in innovatie. Dit wijst op een potentieel mank lopende synchronisatie van het publieke kennisaanbod en de vraag vanuit innovatieve bedrijven. Anderzijds onderstreept het de sterkte van de interne kennisvoorraad en capaciteit van de innovatieve bedrijven.
- Technologisch innovatieve bedrijven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest maken beduidend minder gebruik van tijdelijke clusters in de vorm van occasionele ontmoetingsplaatsen tijdens conferenties en het elkaar treffen bij professionele organisaties als bronnen voor innovatie. Dit strookt niet helemaal met de positionering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest als kruispunt voor regionale, nationale, en internationale kennisuitwisseling.
- In vergelijking met bedrijven in andere gewesten in België, vertonen bedrijven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geen beduidend hogere betrokkenheid in internationale samenwerkingsverbanden voor innovatie. Op basis van het sterk uitgesproken internationaal profiel voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kon een meer uitgesproken internationaal karakter van kennisuitwisseling verwacht worden. Een mogelijke verklaring is dat het internationale profiel voornamelijk berust op administratieve dienstverlening die met de vestiging van de internationale organisaties gepaard gaat.
De conclusies van deze studie alsook de beleidsimplicaties en aanbevelingen kan u in detail ontdekken op de site van het BISA: « Kennisstromen in innovatieve bedrijven: het Brussels innovatiesysteem ».