Zoom op de herkomst van de Brusselse zelfstandigen

Brussel staat bekend om de culturele diversiteit van zijn bevolking, maar tot nu toe waren er relatief weinig statistieken om deze realiteit te vatten. Door gedetailleerde gegevens te publiceren over de herkomst van de Belgische bevolking heeft de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (KSZ) dit informatietekort weggewerkt.

Brussel: een werkende bevolking die nog kosmopolitischer is dan het lijkt

De culturele rijkdom van de bevolking van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest was duidelijk zichtbaar in de cijfers van de KSZ: eind 2015 waren in het Vlaams Gewest 2 werkenden op 10 van buitenlandse herkomst en in het Waals Gewest ging het om 3 werkenden op 10. Voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is de verhouding omgekeerd: 7 werkende Brusselaars op 10 hadden een ouder die als eerste nationaliteit een buitenlandse nationaliteit had of ze hadden zelf een buitenlandse nationaliteit. In Brussel wordt deze trend bovendien steeds duidelijker: in 5 jaar zakte het aandeel van de werkenden van Belgische herkomst van 38,0% naar 32,3%, een daling van bijna 6%.

Waar komt deze Brusselse bevolking van buitenlandse herkomst vandaan?

Mensen van Europese herkomst zijn het meest vertegenwoordigd in Brussel. Ze maken er 35% uit van de werkende bevolking, wat dus meer is dan het aantal werkenden van Belgische herkomst ! Mensen afkomstig uit Afrikaanse landen vertegenwoordigen ook een aanzienlijk deel: iets meer dan 1/5 van de Brusselse werkende bevolking is van Afrikaanse herkomst. Van de mensen afkomstig uit Afrikaanse landen, zijn de mensen uit de Maghreblanden het meest vertegenwoordigd. Ze maken ongeveer 1/6 van de werkende bevolking uit. Werknemers van Congolese, Burundese of Rwandese herkomst en werknemers afkomstig uit andere Afrikaanse landen zijn duidelijk minder talrijk. Zo hebben ze een aandeel van respectievelijk 2,7% en 2,6%. De Turkse werknemers (3,8%), de grootste groep werkende personen afkomstig uit de Aziatische landen (8%), steken hen met een procentpunt voorbij. Tot slot is iets minder dan 3% van de Brusselse werkende bevolking van Amerikaanse herkomst

Werkende bevolking volgens woonplaats en herkomst

Hoe zit het met de zelfstandigen?

Als we enkel kijken naar de bevolking die werkzaam is als zelfstandige, is het aandeel mensen van buitenlandse herkomst gelijkaardig. Van de Brusselse zelfstandigen die slechts één statuut hebben – het statuut van zelfstandige – heeft 71% een ouder met buitenlandse nationaliteit of zelf een buitenlandse nationaliteit. Dit percentage daalt enigszins (-3 procentpunten) als we ook de zelfstandigen beschouwen die naast hun zelfstandige activiteit ook een activiteit uitoefenen onder het werknemersstatuut. Van de Brusselaars die enerzijds het statuut van zelfstandige in hoofdberoep en het werknemersstatuut in bijberoep, of anderzijds het werknemersstatuut in hoofdberoep en het statuut van zelfstandige of helper in bijberoep combineren, vormen de Brusselaars van buitenlande herkomst (54%) een kleine meerderheid, terwijl 71% van de zelfstandigen met een uniek statuut voorouders met buitenlandse nationaliteit of zelf een buitenlandse nationaliteit heeft.

De Oost-Europese landen maken het grootste deel uit van de Brusselse zelfstandigen die werkzaam zijn onder één statuut: meer dan 1 zelfstandige op 5 is afkomstig uit een Oost-Europees land. Eind 2015 was 22% van de zelfstandige Brusselaars van Oost-Europese herkomst, wat 7,4 procentpunten minder is dan de zelfstandigen van Belgische herkomst. De andere meest vertegenwoordigde regio’s zijn de Zuid-Europese landen (9,9%), de buurlanden van België (9,7%) en de Maghreblanden (9,1%). In totaal is 51% van de Brusselaars die enkel een zelfstandige activiteit uitoefenen, afkomstig uit deze 4 regio’s: Oost-Europa, Zuid-Europa, de buurlanden van België en de Maghreblanden. Als we het aandeel zelfstandigen van Belgische herkomst hieraan toevoegen, is 80% van de zelfstandigen afkomstig uit deze landen.

 Herkomst van Brusselse zelfstandigen met één statuut

4 jonge zelfstandigen op 10 zijn afkomstig uit Oost-Europese landen

Er zijn erg duidelijke verschillen in de herkomst van zelfstandigen al naargelang de leeftijdscategorie: terwijl iets meer dan 40% van de Brusselse zelfstandigen van 50 tot 64 jaar van Belgische herkomst is, bedragen de overeenkomstige percentages voor de leeftijdscategorieën van 25 tot 49 jaar en van 18 tot 24 jaar respectievelijk 25% en 15%.

In de leeftijdscategorie van 18 tot 24 jaar laten de Oost-Europese landen, met een aandeel van 40% zelfstandigen, de andere landen ver achter zich. In de leeftijdscategorie van 25 tot 49 jaar vertegenwoordigen de Oost-Europese landen echter niet meer dan 25% van de zelfstandigen en in de leeftijdscategorie van 50 tot 64 jaar ongeveer 11%. In de leeftijdscategorie van de jongste zelfstandigen constateren we bovendien een grotere vertegenwoordiging van Turkije (7% ten opzichte van 5% en 2% in de twee andere leeftijdscategorieën).

De zelfstandigen van Maghrebijnse herkomst zijn eveneens meer vertegenwoordigd in de leeftijdscategorieën van 18 tot 24 jaar en van 25 tot 49 jaar. In die twee leeftijdscategorieën maken de zelfstandigen van Noord-Afrikaanse herkomst 10% uit van alle zelfstandigen, ofwel 3 procentpunten meer dan in de oudste leeftijdscategorie. De buurlanden daarentegen zijn minder vertegenwoordigd in de jongste leeftijdscategorie (6% ten opzichte van 9 tot 11%). Tot slot vertegenwoordigen de Zuid-Europese landen, de tweede meest voorkomende herkomstregio van Brusselse zelfstandigen, een relatief constant aandeel in elke leeftijdscategorie: van 9 tot 11% van de Brusselse zelfstandigen al naargelang de leeftijdsklasse.

Zelfstandigen met één statuut, volgens leeftijd en herkomst

Minder vrouwelijke zelfstandigen van buitenlandse herkomst

De Brusselse vrouwelijke zelfstandigen van Belgische herkomst zijn beter vertegenwoordigd dan hun mannelijke tegenhangers: 39% van de vrouwelijke zelfstandigen is van Belgische herkomst, tegenover 26% bij de mannelijke zelfstandigen. Anderzijds komen de mannelijke zelfstandigen vaker uit Oost-Europese landen: 1 mannelijke zelfstandige op 4, in tegenstelling tot 1 vrouwelijke zelfstandige op 8, is afkomstig uit die regio. Terwijl er minder vrouwelijke dan mannelijke zelfstandigen van Maghrebijnse herkomst zijn (6% vrouwen vs. 10% mannen), is er een gelijkaardige verhouding tussen het aantal vrouwelijke en mannelijke zelfstandigen (10%) afkomstig uit Zuid-Europese landen. Tot slot zijn de Brusselse vrouwelijke zelfstandigen afkomstig uit de buurlanden van België relatief talrijker dan de mannelijke zelfstandigen uit die regio (14% vs. 8%).

Zelfstandigen met één statuut, volgens geslacht en herkomst

Beroepsactiviteit en herkomst: de feiten

De statistieken tonen duidelijk een verband tussen de herkomst van de zelfstandigen en de activiteitensector waarin ze actief zijn: terwijl de zelfstandigen van Belgische herkomst voornamelijk een activiteit uitoefenen in de sector van de vrije en intellectuele beroepen, is een groot gedeelte van de Europeanen actief in de sector van de nijverheid en de ambachten. Bijna 2/3 van de Europeanen afkomstig uit Oost-Europese landen oefent een beroep uit in de bouwsector. Zuid-Amerikanen en Centraal-Amerikanen oefenen meestal een beroep uit in de sector van de industrie (bouw), terwijl Noord-Amerikanen en Oceaniërs vaker werkzaam zijn als advocaat of verschillende beroepen van intellectuele aard uitoefenen (adviseurs etc.). De Afrikanen afkomstig uit de Maghreblanden zijn het meest actief in de sector van de handel (in de strikte zin van het woord), de horeca en het transport. De Afrikanen afkomstig uit Congo, Burundi of Rwanda zijn zeer actief in de sector van het transport en relatief goed vertegenwoordigd in verschillende beroepen van intellectuele aard (adviseurs, informatici, servicekantoren), alsook in het beroep van dokter of chirurg. Tot slot zijn de Aziaten (inclusief de Turken) het meest actief in de sector van de handel en de horeca.

 Brusselse zelfstandigen met één statuut, volgens herkomst en activiteitensector

Ook het geslacht heeft een sterke invloed op de gekozen activiteitensector: zo zijn de Brusselse vrouwen relatief vaker actief in de paramedische sector of de schoonheidssector. Ze zijn in verhouding 5 tot 6 keer meer vertegenwoordigd in deze beroepen dan hun mannelijke collega’s (7,7% ten opzichte van 1,4% in de paramedische sector en 4,5% ten opzichte van 0,9% in de schoonheidssector). De zelfstandige vrouwen van Congolese, Burundese of Rwandese herkomst zijn het meest vertegenwoordigd in deze twee sectoren. 1 zelfstandige vrouw op 6 afkomstig uit een van deze landen oefent een beroep uit in de paramedische sector (ofwel 9 procentpunten meer dan het gemiddelde) en 1 op 10 in de schoonheidssector (7 procentpunten meer dan het gemiddelde). Ook andere landen hebben een relatief hoger aandeel vrouwen in deze sectoren: enerzijds België (11%) en zijn buurlanden (10%) in de paramedische sector en anderzijds Aziatische landen, Zuid-Europese landen, Maghreblanden, Turkije, Zuid-Amerika, Centraal-Amerika en de andere Afrikaanse landen in de schoonheidssector (7% tot 11%).

De zelfstandige vrouwen zijn ook meer vertegenwoordigd in twee andere beroepscategorieën: het gaat om het beroep van advocaat en het beroep van dokter of chirurg. Vrouwen zijn verhoudingsgewijs 3 keer meer vertegenwoordigd in deze beroepen dan mannen (8,8% vs. 3,1% wat advocaten betreft, en 6,5% vs. 2,2% wat dokters/chirurgen betreft). Vrouwen die als advocaat werken, zijn voornamelijk afkomstig uit België, Noord-Amerika, Oceanië, West-Europa, Noord-Europa, Congo, Burundi en Rwanda, Zuid-Europa en de buurlanden (8 tot 14% van de zelfstandige vrouwen afkomstig uit deze landen is werkzaam als advocaat). Wat de uitoefening van het beroep van dokter en chirurg betreft, zijn Congo, Burundi en Rwanda, de andere Afrikaanse landen en België het best vertegenwoordigd. Niet minder dan 9 tot 13% van de zelfstandige vrouwen afkomstig uit deze landen is werkzaam als dokter of chirurg.

 

Bron: Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid

Blijf up-to-date

Het ondernemerslandschap staat niet stil. Wil je niets missen? Sluit je aan bij 25.000 abonnees en ontvang elke twee weken gratis leerrijke inhoudsartikels, concrete tips, boeiende ondernemersportretten, actuele nieuwtjes en een overzicht van nuttige workshops en netwerkactiviteiten in Brussel in je mailbox.