Exploitatie van rechten namens anderen en aanvullende prestaties

Exploitatie van rechten van derden (natuurlijke of rechtspersonen)

Behalve in specifieke gevallen voorzien door de wet, en binnen de aangegeven grenzen, is er maar één regel voor het gebruik van werken of prestaties van derden: vraag altijd om een schriftelijke toestemming.

Om deze toestemming te formaliseren, kan je eenvoudige modelcontracten voor deze toestemming gebruiken. Als je daarentegen een volledige overdracht van rechten plant, zullen de contracten complexer zijn. In dit geval is het raadzaam om een gespecialiseerde advocaat, een auteursrechtenorganisatie of een deskundige op het gebied van intellectueel eigendom te raadplegen.

Rechten van werknemers exploiteren

Je werknemers en leveranciers kunnen bijdragen aan de creatie van werken of diensten. De arbeidsovereenkomst kan de kwestie van auteursrechten op een vereenvoudigde manier behandelen, binnen bepaalde wettelijke grenzen, op voorwaarde dat het onderwerp van de overeenkomst expliciet betrekking heeft op deze creatie.

Voorzie in een specifieke vergoeding voor auteursrechten, in lijn met het sociale en fiscale kader dat in 2023/2024 werd ingevoerd. Dat zal zowel voor jou als voor de werknemer voordelig zijn.
Win juridisch advies in om ervoor te zorgen dat je aanpak voldoet aan de huidige wetgeving.

Aanvullende of bijkomende prestaties van auteurs, kunstenaars en handvesten ter ondersteuning

Naast de creatie van een werk of een prestatie wordt er vaak een beroep gedaan op makers voor bijkomende of ondersteunende nevenactiviteiten: technisch werk, promotie, bemiddeling, opleiding, expertise, enz.

Auteurs en kunstenaars moeten ook een billijke vergoeding krijgen voor deze bijkomende activiteiten. Deze vergoeding is essentieel om :

• hun inkomsten uit auteursrechten of naburige rechten aan te vullen
• toegang te krijgen tot het nieuwe sociale beschermingsstelsel (Werken in de Kunst of wita.be), dat diversificatie van inkomensbronnen vereist
   

Er bestaan professionele charters met aanbevolen tarieven en eerlijke praktische afspraken. Het doel is om een ecosysteem te garanderen waarin iedereen in de sector fatsoenlijk kan leven van zijn activiteiten en vaardigheden.

Eerste handvest voor ethisch gebruik van AI-tools en -diensten in de boekensector

De beroepsfederaties van de boekensector hebben een eerste ethisch handvest opgesteld over het gebruik van AI-hulpmiddelen en -diensten, een unieke stap voorwaarts in Europa.

Dit handvest formuleert een aantal essentiële principes, met verwijzing naar beschermende kaders voor mensenrechten en culturele rechten en naar beschermende kaders voor het milieu en artistiek en cultureel erfgoed:

• Principe van individuele en collectieve verantwoordelijkheid
• Principe van transparantie
• Principe van authenticiteit
• Algemeen principe van respect voor de wet
• Principe met betrekking tot het evenwicht tussen het streven naar productiviteit en de eerlijke verdeling van winsten en inkomsten
• Principe van collectief leren en het delen van kennis

Mogelijke ondersteuning

Informatie en ondersteuning op het vlak van auteursrechten en creatieve samenwerkingen, wordt geboden door volgende organisaties : 

• Verenigingen voor collectief beheer (SABAM, SACD, SOFAM, enz.) 
• Federale Overheidsdienst Economie (afdeling Intellectuele Eigendom) 
• Sectorverenigingen (Mad Brussels, Screen. brussels, WBDM, enz.) 
• Juridische informatiepunten gespecialiseerd in de culturele en creatieve industrieën (Kunstenloket/cultuurloket,...)

Aarzel niet om hen te raadplegen voor je een contract ondertekent of een creatieve samenwerking aangaat.